Page 83 - BeeLife14
P. 83
BEELIFE | SAĞLIK
Bağışıklık (immunite), enfeksiyon kolay ve ağrısız aşı geliştirme
hastalıklarından korunmadır. çalışmaları da sürmektedir.
Bağışıklık, aktif ve pasif olmak Örneğin, antijenleri kodlayan
üzere iki yolla kazanılabilir. Aktif genler bitkilere uygulanarak
bağışıklık ya hastalık geçirilmesi bitkilerin bu antijenleri
ile ya da aşılarla sağlanır. üretmesi sağlanmıştır. Bu yolla
Etkene göre bazen bu tek bir patateslerin antijenik protein
doz aşılama ile sağlanabilirken üretmesi sağlanmış ve bu
antikor yanıtını yeterince patatesleri yiyen hayvan ve
uyarabilmek için tekrarlayan insanların immun yanıt verdiği
dozlar, zaman zaman da gözlenmiştir. Ama patates çiğ
hatırlatma dozu olarak da olarak yenemeyeceği için ve
bilinen rapel dozlarına ihtiyaç pişirildiği zaman da proteinler
duyulmaktadır. Bu tür kazanılan denatüre olacağından muz
Aşılamanın amacı yakalandığında, bağışıklık uzun sürelidir. Pasif gibi diğer bitkiler üzerinde
yan etkisi sakatlık ve ölüm olasılığı bağışıklık ise diğer insanlar ya çalışmalar devam etmektedir.
yüksek olan enfeksiyon hastalığına da hayvanlardan antikorların
karşı korunmayı, sağlanan yüksek alınması ile sağlanır. Bu yolla
aşılama hızları ile aşılanmamış sağlanan bağışıklık kısa süreli
kişilerde o hastalığa karşı bağışıklığı olup verilen antikor miktarına
(toplumsal bağışıklık), salgınları bağlı olarak birkaç hafta ile
önlemeyi, hastalığın o bölgeden birkaç ay arasında değişir.
(eliminasyon) ve yeryüzünden Anneden bebeğe plasenta yolu
(eradikasyon) ortadan kalkmasını ile antikorların geçmesi, kan ve
sağlar. Bir ülke ya da toplumdaki kan ürünlerinin verilmesi pasif
aşılama politikalarının başarısını bağışıklık sağlayan durumlardır.
belirleyen en önemli gösterge
aşılama oranlarıdır. Aşılama Aşılama ile hastalığın toplumdan
oranlarının artırılması için eradikasyonu esas hedeftir. Aşı
yeterli altyapı donanımlarının programları yıllar içerisinde
sağlanmasının yanında, birinci geliştirilmeye açık olup
basamakta çalışan her sağlık toplumun ve günün ihtiyaçlarına
çalışanına aşılar konusunda temel göre modifiye edilebilir.
bazı kuralların eksiksiz bir şekilde Zaman zaman epidemilerde
öğretilmesi ve tüm hastaların hızlı aşılama programları da
aşılama durumlarının sorgulanarak uygulanır. Aşılama sürecinin
eksik aşılarının tamamlanması başarılı olabilmesi için tüm
son derece önemlidir. Dünya bireylerin etkin ve ulaşılabilir bir
Sağlık Örgütünün 1974 yılında aşı ile immünizasyonu şarttır.
başlattığı Genişletilmiş Bağışıklama
Programı (GBP) ile birlikte Çiçek hastalığının 1977 yılında
çocuklardaki ölüm oranı önemli dünyadan yok edilmesinden
ölçüde azalmıştır. Pnömokok ve sonra diğer hastalıkların ortadan
rotavirus gibi mikroorganizmalara kaldırılması için de bir umut
karşı yeni geliştirilen aşıların doğmuştur. Tarihte çiçek aşısı
kullanıma girmesi ile birlikte çocuk ile başlayan yolculuk bugün
ölümlerinin daha da azaltılması pek çok hastalığa karşı aşılanma
mümkündür. Ancak yeni geliştirilen ile devam etmekte, sadece
aşıların pahalı olması nedeniyle bu enfeksiyon hastalıklarına karşı
aşıların ulusal aşı takvimlerinde yer değil, hiperkolesterolemi,
almaları 10-15 yıl sonra mümkün diabetes mellitus, alerjiler ve
olabilecektir. Bu da aşıya en fazla nikotin ve kokain bağımlılığına
gereksinim duyulan az gelişmiş ve karşı da aşı üretme çalışmaları
gelişmekte olan ülkeler için üzücü son hızla devam etmektedir.
bir gerçektir. Ayrıca, uygulanması son derece
83
